BALAJCZA sprawdziła: skąd się wzięły nazwy miesięcy

Podział roku na kolejne miesiące wydaje nam się na tyle oczywisty, że naprawdę rzadko zastanawiamy się nad pochodzeniem ich nazw – a przecież każde słowo ma swój rodowód i historię.

 

Kalendarz to nic innego jak system zawierający spis dni, tygodni i miesięcy. Jest więc sposobem odmierzania czasu. Zanim jednak powstał kalendarz, którym posługujemy się dzisiaj, kalendarzowy system odmierzania czasu przeszedł wiele zmian i modyfikacji. Obecnie używamy kalendarza gregoriańskiego.

Kalendarz dzieli rok na krótsze okresy, z których jednostką nadrzędną jest miesiąc – słowo to ma korzenie prasłowiańskie i pierwotnie oznaczało księżyc. Jako ciekawostkę warto dodać, że niegdyś okres dwunastu miesięcy określano słowem lato, które jednocześnie było nazwą pory roku. Słowo rok wywodzi się zaś z nomenklatury prawniczej i dawniej oznaczało termin ustalony przez sąd – zwykle był to odcinek czasu trwający dwanaście miesięcy, stąd dzisiejsze rozumienie słowa. Tłumaczy to również, dlaczego na rok w liczbie mnogiej mówimy lata – to tzw. formy supletywne.

Nazwy miesięcy

Nasze rodzime nazwy miesięcy mają ludową proweniencję i są ściśle związane ze zjawiskami obserwowanymi w przyrodzie, pracami rolniczymi oraz rytmem wiejskiego życia. Stanowią jednocześnie rezultat szczególnego przeżywania czasu – doświadczanego jako cykliczny i powracający. Niemal wszystkie nasze nazwy miesięcy są słowiańskie. Wyjątek stanowią marzec i maj, które mają rodowód łaciński.

STYCZEŃ

W przypadku stycznia pochodzenie nazwy nie jest jednoznaczne. Nazwa tego miesiąca być może pochodzi od czasownika stykać się, bo stanowi miejsce styku starego i nowego roku. Istnieje również przypuszczenie, że pierwszy miesiąc roku swoją nazwę zawdzięcza rzeczownikowi tyki – są to drewniane pręty pozyskiwane przez gospodarzy akurat na początku roku.

LUTY

Przymiotnik luty w języku staropolskim znaczył srogi/ostry i stąd nazwa drugiego miesiąca roku – w lutym zwykle przecież panują tęgie mrozy. Drugi miesiąc roku miał w przeszłości jeszcze inne nazwy. Określano go mianem gromnicznik (od święta Matki Boskiej Gromnicznej obchodzonego 2 lutego) i mięsopustnik (od słowa mięsopust – koniec karnawału/początek Wielkiego Postu).

MARZEC

Niektórzy domniemywają, jakoby słowo marzec miało pochodzić od czasownika marznąć, ale nie jest to prawdą. Wprawdzie w marcu często zdarzają się jeszcze przymrozki, ale niewątpliwie marzec swoją nazwę zawdzięcza łacinie – wywodzi się od łacińskiego przymiotnika martius, który oznacza „poświęcony Marsowi, bogu wojny”.

KWIECIEŃ

Nazwa kwiecień nie pozostawia zbyt wielu wątpliwości, a wyjaśnienie jej pochodzenia jest nadzwyczaj proste. Wszak w kwietniu KWITNIE wiele drzew i kwiatów.

MAJ

Miano piątego miesiąca roku to kolejny prezent od łaciny – pochodzi od imienia rzymskiej bogini Mai.

CZERWIEC

Nazwa czerwiec pochodzi od czerwia pszczelego, czyli larw pszczół, które w tym czasie się wylęgają, lub od czerwca polskiego, gatunku małych owadów, których larwy zbierano w tej części roku w celu uzyskania cennego barwnika wykorzystywanego do farbowania tkanin na czerwono.

LIPIEC

W przypadku lipca sprawa jest bardzo prosta – nazwa pochodzi od kwitnących o tej porze roku lip. Stąd też inne nazwy siódmego miesiąca, takie jak: lipień, lipnik.

SIERPIEŃ

Sierpień swoją nazwę wziął od sierpów, którymi żęto zboże w tym okresie – sierpy były powszechnym i podstawowym narzędziem podczas żniw. Niekiedy określano go również jako stojaczek lub stojęczeń, co miało związek z pozycją stojącą przyjmowaną przez żniwiarzy.

WRZESIEŃ

We wrześniu kwitną wrzosy, więc… chyba wszystko jasne.

PAŹDZIERNIK

Październik zawdzięcza nazwę obróbce lnu i konopi, nad którą w tym czasie intensywnie pracowano, a konkretnie paździerzom, czyli suchym łodygom – chodzi o części włókna, które odpadały przy obrabianiu. Niekiedy można spotkać również określenie winnik – od winobrania.

LISTOPAD

Nazwa listopad jest bardzo obrazowa i jak łatwo się domyślić, pochodzi od spadających liści.

GRUDZIEŃ

Nazwa grudzień ma z kolei związek z zamarzniętymi grudami ziemi. Ostatni miesiąc roku określano również jako jadwent (w nawiązaniu do kalendarza liturgicznego – jadwent rzecz jasna pochodzi od słowa adwent, który zwykle zaczyna się w grudniu), godnik (Gody, czyli Boże Narodzenie) lub prosień (od promieni słońca odbijających się od śniegu).

Źródło: pl.wikipedia.org; polszczyzna

 

Data publikacji: 2020-05-25 16:12:41

 

12 LAT

DOŚWIADCZENIA NA RYNKU

 

1800

ZADOWOLONYCH
KLIENTÓW

 

ponad 16 000 000

PRZETŁUMACZONYCH SŁÓW ROCZNIE

 

ponad 250

KOMBINACJI JĘZYKOWYCH

1500

DOŚWIADCZONYCH TŁUMACZY


400

TŁUMACZY PRZYSIĘGŁYCH

300

TŁUMACZY NATIVE

150

KOREKTORÓW


ponad 10 000

OBSŁUŻONYCH UCZESTNIKÓW KONFERENCJI

70

LEKTORÓW

40

LEKTORÓW NATIVE


ponad 300

PISEMNYCH REFERENCJI

 ________________________________________________________________________________________________________

Firma BALAJCZA sp. z o.o. realizuje projekt dofinansowany z Funduszy Europejskich i jest beneficjentem Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020, oś priorytetowa III ”Wsparcie innowacji w przedsiębiorstwach”, Działanie 3.3  Wsparcie promocji oraz internacjonalizacji innowacyjnych przedsiębiorstw”, Poddziałanie 3.3.1 „Polskie Mosty Technologiczne”.